Σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την εκδήλωση της περιοδοντίτιδας είναι το κάπνισμα, καθώς μεγάλος αριθμός μελετών έχει αποδείξει την επίδραση του καπνίσματος στην εμφάνιση, αλλά και στη βαρύτητα της νόσου. Έχει διαπιστωθεί ότι οι καπνιστές έχουν 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση νόσων του περιοδοντίου! Μάλιστα, ιδιαίτερο ρόλο φαίνεται να παίζει ο αριθμός των τσιγάρων που καταναλώνονται ημερησίως, καθώς και τα χρόνια καπνίσματος.
Ας εξετάσουμε όμως πρώτα τι σημαίνει περιοδοντίτιδα. Η περιοδοντίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που οφείλεται σε συγκεκριμένα βακτήρια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας, τα λεγόμενα περιοπαθογόνα. Η οδοντική μικροβιακή πλάκα αποτελεί συνάθροιση αυτών των μικροβίων που προσκολλώνται στέρεα στους οδοντικούς ιστούς. Τα μικρόβια αυτά πολλαπλασιάζονται και παράγουν τοξίνες, οι οποίες προκαλούν φλεγμονή.
Αρχικά, η φλεγμονή εμφανίζεται στα ούλα, με τη μορφή της ουλίτιδας, και το στάδιο αυτό είναι αντιστρεπτό. Εάν όμως η ουλίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, τότε η φλεγμονή μπορεί να προχωρήσει βαθύτερα και να οδηγήσει σε καταστροφή του συνόλου των ιστών του περιοδοντίου, με την εκδήλωση της περιοδοντίτιδας. Η περιοδοντίτιδα δεν είναι αντιστρεπτή και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε απώλεια δοντιών και καταστροφή του οστού της γνάθου (φατνιακό οστούν). Όσον αφορά τον μηχανισμό δράσης του καπνίσματος στην υγεία των ιστών του περιοδοντίου, έχει αποδειχθεί ότι η νικοτίνη επιδρά στην ανοσολογική απόκριση, δηλαδή στην άμυνα, των περιοδοντικών ιστών έναντι των μικροβίων. Επιπλέον, δυσχεραίνει την επούλωση των ιστών του περιοδοντίου λόγω της μείωσης της αιμάτωσης της περιοχής που προκαλείται από τη νικοτίνη. Επομένως, οι συνέπειες του καπνίσματος επεκτείνονται και στην αποτελεσματικότητα της περιοδοντικής θεραπείας καθώς η επουλωτική ικανότητα των περιοδοντικών ιστών περιορίζεται σημαντικά μετά από χειρουργική ή μη θεραπεία, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας της περιοδοντικής θεραπείας.
Να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο πως υπάρχουν και κάποιες σοβαρότερες ασθένειες του στόματος που οφείλονται στο κάπνισμα.
* Το κάπνισμα και το αλκοόλ αποτελούν τους κύριους αιτιολογικούς παράγοντες της εμφάνισης των προκαρκινικών βλαβών και του καρκίνου του στόματος. Οι παράγοντες αυτοί έχει αποδειχθεί ότι έχουν συνεργική δράση, αφού το αλκοόλ λειτουργεί, ως προαγωγέας των μεταλλάξεων που προκαλούνται από τα παράγωγα του καπνού.
Συνοπτικά λοιπόν, ορισμένες από τις πιο σημαντικές στοματικές βλάβες που σχετίζονται με το κάπνισμα είναι οι εξής:
- Κακοσμία στόματος.
- Αλλοίωση της γεύσης.
- Αυξημένες εναποθέσεις τρυγίας(πέτρας)
- Εμφάνιση χρωστικών στις επιφάνειες των δοντιών.
- Τριχωτή γλώσσα.
- Σοβαρή επίδραση στις ασθένειες του περιοδοντίου (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα).
- Αρνητικές επιπτώσεις στην έκβαση σημαντικών οδοντιατρικών πράξεων – θεραπειών (τοποθέτηση εμφυτευμάτων, περιοδοντικές θεραπείες κ.α.).
- Προκαρκινικές διαταραχές (λευκοπλακία, ομαλός λειχήνας, ερυθροπλακία).
- Καρκίνος στόματος.
Ποιος λοιπόν, είναι ο ρόλος του οδοντιάτρου στην πρόληψη των νόσων του περιοδοντίου και στην διατήρηση της
στοματικής υγείας?
Ο οδοντίατρος οφείλει να ενημερώσει, καθώς και να εκπαιδεύσει τους ασθενείς του στην αποτελεσματική καθημερινή στοματική υγιεινή, καθώς και να τους κινητοποιεί για τακτικότερες επισκέψεις στον οδοντίατρο.
Το βούρτσισμα των δοντιών δύο φορές την ημέρα, σε συνδυασμό με τη χρήση του κατάλληλου στοματικού διαλύματος και βοηθημάτων μεσοδόντιου καθαρισμού (οδοντικό νήμα και μεσοδόντια βουρτσάκια) αποτελούν τα όπλα για την πρόληψη της περιοδοντικής νόσου, αλλά και για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.